Θέματα Ηθικής και Υπευθυνότητας

Στόχοι και Περιγραφή του Μαθήματος

Η ηθική αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς και αφορά στο πώς οι ενέργειες των ανθρώπων αλληλοεπηρεάζονται και σχετίζονται με τις επιλογές που κάνουμε για εμάς και τους άλλους. Συνεπώς, σχετίζεται άμεσα με τη λειτουργία των επιχειρήσεων και τη λήψη αποφάσεων και συνδέεται με τις βασικές εκφάνσεις της διοίκησης (όπως τα χρηματοοικονομικά, το μάρκετινγκ, η διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού και η παραγωγή).

Στη σύγχρονη εποχή, η σύνδεση της επιχειρηματικής δραστηριότητας με ηθικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα είναι πλέον επιτακτική. Η κοινωνία δίνει στις επιχειρήσεις την άδεια να λειτουργούν (license to operate) και απαιτεί ολοένα και περισσότερο από τις επιχειρήσεις να επιδεικνύουν ηθική και υπεύθυνη συμπεριφορά. Οι υπάλληλοι περιμένουν μια δίκαιη αντιμετώπιση και οι καταναλωτές σεβασμό στα δικαιώματά τους. Ομοίως, τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders) πιέζουν για διαφάνεια και υπευθυνότητα. Σε ορισμένο βαθμό οι επιχειρήσεις έχουν κατανοήσει τις νέες αυτές συνθήκες, έχουν ενσωματώσει αντίστοιχες πρακτικές στη λειτουργία τους και έχουν επαναπροσδιορίσει τον τρόπο που λαμβάνουν αποφάσεις. Ωστόσο, ηθικά διλλήματα προκύπτουν καθημερινά, καθώς οι επιχειρήσεις προσπαθούν να εναρμονίσουν την κερδοφορία τους με τις κοινωνικές και ηθικές πλευρές της λειτουργίας τους. Ηθικά διλήμματα επίσης εγείρονται και από τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις αφού η ανάπτυξη και χρήση νέων τεχνολογιών όπως τεχνητή νοημοσύνη, η χρήση μεγάλων δεδομένων κλπ. δημιουργούν ερωτήματα αναφορικά  με τη σχέση ανθρώπου-μηχανής αλλά και με τις ευθύνες που καλείται το άτομο αλλά και η επιχείρηση να αναλάβει απέναντι στα νέα δεδομένα. Συνεπώς, η σχέση Επιχείρησης, Τεχνολογίας και Ηθικής αξίζει να συζητηθεί τόσο στην κοινωνία όσο και στο πιο στενό περιβάλλον του πανεπιστημίου.  

Βασικός στόχος του μαθήματος είναι να βοηθήσει τους φοιτητές να εντοπίζουν και να αξιολογούν τις ηθικές και αξιακές διαστάσεις ορισμένων από τις αποφάσεις που θα κληθούν να λάβουν στο μέλλον. Οι αποφάσεις που συνδέονται με ηθικούς προβληματισμούς είναι ίσως και οι πιο δύσκολες και απαιτητικές. Για το λόγο αυτό, το μάθημα είναι σχεδιασμένο να θέτει τους φοιτητές αντιμέτωπους με πραγματικά ηθικά διλήμματα και να τους εμπλέκει μέσα από γόνιμο διάλογο σε μια διαδικασία ανάλυσης των διαστάσεων κάθε διλήμματος.

Επιδιωκόμενα αποτελέσματα

• Η κατανόηση του ρόλου της ηθικής στις επιχειρήσεις. Η αναγνώριση ηθικών ζητημάτων μέσα στις επιχειρήσεις
• Η εφαρμογή σημαντικών εννοιών και θεωριών (π.χ. ωφελιμισμός, δεοντολογία κλπ.) σχετικά με ηθικές αξίες για την επίλυση επιχειρησιακών ζητημάτων
• Κατανόηση των ωφελειών που προκύπτουν από την ηθική συμπεριφορά των επιχειρήσεων και σύνδεση με τις έννοιες της ανταγωνιστικότητας και της αειφορίας
• Αξιολόγηση ατομικών συμπεριφορών στο πλαίσιο των επιχειρήσεων με τη χρήση θεωρητικών μοντέλων
• Κατανόηση της έννοιας και της σημασίας της κοινωνικής υπευθυνότητας και των απαιτήσεων ένταξής της στη στρατηγική των επιχειρήσεων
• Κατανόηση της έννοιας και της σημασίας της Εταιρικής Διακυβέρνησης. Εξοικείωση με τα πλαίσια και τους κανονισμούς που διέπουν την Εταιρική Διακυβέρνηση
• Απόκτηση σφαιρικής αντίληψης των σύγχρονων θεμάτων που άπτονται της διοίκησης, της υπευθυνότητας και της διακυβέρνησης των επιχειρήσεων
• Κατανόηση των σύγχρονων ηθικών διλημμάτων που εγείρονται από την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών (τεχνητή νοημοσύνη και ηθική, μεγάλα δεδομένα και ηθική κλπ.)